Βίοι παράλληλοι και αντίθετοι

Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ (1756 - 1791) | Ντουέτα για βιολί και βιόλα σε Σολ μείζονα,  Κ. 423 Αρ. 1 και σε Σι ύφεση μείζονα,  Κ. 424 Αρ. 2

Ο Μότσαρτ συνέθεσε τα δύο Ντουέτα για βιολί και βιόλα κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στη γενέτειρά του, το Σάλτσμπουργκ, από τον Ιούλιο έως τον Οκτώβριο του 1783. Τα δύο αυτά έργα γράφτηκαν ως μία ευγενική χειρονομία προς στον φίλο του και συνθέτη Μάικλ Χάιντν, το νεότερο αδελφό του Φραντς Γιόζεφ Χάιντν. Ο Χάιντν είχε αναλάβει να συνθέσει έξι ντουέτα για βιολί και βιόλα  για τον Αρχιεπίσκοπο του Σάλτσμπουργκ αλλά μπόρεσε να ολοκληρώσει μόνο τέσσερα από αυτά, λόγω σοβαρής ασθένειας. Όταν μαθεύτηκε ότι ο Αρχιεπίσκοπος παρακρατούσε τον μισθό του ώσπου να παραλάβει ολόκληρη τη συλλογή, ο Μότσαρτ συνέθεσε τα δύο υπολειπόμενα έργα και το σύνολο των συνθέσεων παρουσιάστηκε στον Αρχιεπίσκοπο με την υπογραφή του Χάιντν. 

Ο Μότσαρτ μιμήθηκε ακόμη και το μουσικό ύφος του Χάιντν : την αργή εισαγωγή, χαρακτηριστικό που σπάνια συναντάται στη μουσική του Μότσαρτ, την εκτεταμένη coda και τον ονειρικό χαρακτήρα των μεσαίων κινήσεων. Και στα δύο ντουέτα ξεχωρίζουν, ωστόσο, οι έξυπνες θεματικές επεξεργασίες του Μότσαρτ, ο συνδυασμός της ανάλαφρης δεξιοτεχνίας με τις απαιτητικές και περιστασιακά αυστηρές στιγμές καθώς και μία διδακτική, σε σημεία, διάθεση που παραπέμπει σε Σπουδές. Ο Μάικλ Χάιντν κράτησε τα δύο ντουέτα ως πολύτιμο δώρο, ένα απτό δείγμα φιλίας γεμάτο υψηλού επιπέδου μουσική. 

Ζαν Σιμπέλιους (1865 - 1957) | Ντουέτο για βιολί και βιόλα σε Ντο μείζονα, JS 66 

Ο Ζαν Σιμπέλιους ήταν ο πρώτος αξιόλογος αλλά και ο μεγαλύτερος συνθέτης της Φινλανδίας. Ξεκίνησε μια επιτυχημένη καριέρα ως βιολονίστας για να στραφεί τελικά στη σύνθεση, βρίσκοντας έμπνευση στο επικό, μυθικό φινλανδικό ποίημα Kalevala και το μαγευτικό τοπίο της φύσης γύρω από το σπίτι του στην Αϊνόλα. Χαρακτηριστική στη σύνθεσή του είναι η μετατροπή πολύ μικρών μοτίβων σε εκτεταμένα λυρικά θέματα. Αν και έγραψε λίγα έργα μουσικής δωματίου στην ωριμότητά του, πολλές από τις πρώτες του συνθέσεις ήταν γοητευτικά, μικρής έκτασης έργα δωματίου, όπως αυτό το απολαυστικό  Ντουέτο  για βιολί και βιόλα. 

Δεν έχει διασωθεί καμία παρτιτούρα από το αρχικό Ντουέτο του, παρά μόνο τα χειρόγραφα από τον συνθέτη μέρη. Στο πίσω μέρος της πάρτας της βιόλας ο Σιμπέλιους έχει γράψει την ημερομηνία 1886 ωστόσο, οι μελετητές καταδεικνύουν το 1891 ή το 1892 ως χρονολογία της σύνθεσης. Η γραμμή του βιολιού είναι απλή και μελωδική, ενώ η γραμμή της βιόλας είναι πιο περίπλοκη με αμιγώς συνοδευτικό χαρακτήρα. Καθώς η περίοδος της σύνθεσης συμπίπτει με της περίοδο που ο συνθέτης δίδασκε βιολί, είναι πιθανό το ντουέτο σε ντο μείζονα να γράφτηκε με  παιδαγωγική πρόθεση, με τον μαθητή στο βιολί και τον δάσκαλο στη βιόλα.

Άλκης Μπαλτάς (1948 - ) | 4 Ντουέτα για βιολί και βιόλα πάνω σε Κυπριακές μελωδίες

Ο Άλκης Μπαλτάς είναι Έλληνας συνθέτης και μαέστρος με καταγωγή από τη Θεσσαλονίκη. Το συνθετικό του έργο καλύπτει ένα ευρύ φάσμα της μουσικής δημιουργίας και διακρίνεται για την ποικιλομορφία και την καλλιτεχνική του ποιότητα. Το ύφος του συνδυάζει στοιχεία του ελληνικού μουσικού ιδιώματος με σύγχρονες τάσεις της ευρωπαϊκής μουσικής, διατηρώντας πάντα προσωπικό χαρακτήρα και λυρική ευαισθησία.

Το 2019 συνέθεσε τα 4 Ντουέτα για βιολί και βιόλα πάνω σε Κυπριακές Μελωδίες, έργο που υπάρχει επίσης σε μορφή για βιολί και βιολοντσέλο. Τα  Ντουέτα ηχογραφήθηκαν στην ΕΡΤ με  τη Γεωργία Τσολάκη στο βιολί και τον Αντώνη Μανιά στη βιόλα και συμπεριλήφθηκαν στο CD "Chamber Music"  μαζί με μεταγραφές έργων του συνθέτη  για κλαρινέτο, βιόλα και πιάνο.  Οι μελωδίες είναι από τα Κυπριακά παραδοσιακά τραγούδια : Το γιασεμί, Τρεις ελιές, Μοιρολόι, όπως το έχει καταγράψει στην συλλογή “Κυπριακή Λαϊκή Μούσα” ο μουσικολόγος Θεόδουλος Καλλίνικος, και Τα Ριάλια. 

Βιογραφικά συντελεστών

Αντώνης Μανιάς

Ο Αντώνης Μανιάς σπούδαζε βιόλα στο Ωδείο Αθηνών, όπου αποφοίτησε στην τάξη της Μαριβίτας Γραμματικάκη με Άριστα παμψηφεί και βραβεία εξαιρετικής απόδοσης (“Έγχορδα Αθηνών” και “Μιχάλη Σέμση”). Κατέχει Bachelor of Arts in Music (2000) και Master in Music Performance (2002) από το University of Royal Welsh College of Music and Drama. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του κέρδισε πρώτα βραβεία στο διαγωνισμό Louis Cohen Prize for Strings, ερμηνεύοντας παρτίτες, σονάτες βιολιού και σουίτες για τσέλο του J. S. Bach; Μουσικής Δωματίου στο διαγωνισμό “Cardiff Violins” ερμηνεύοντας την Arpeggione Sonata του Schubert; και στο διαγωνισμό “Performance Practice Competition” για την καλύτερη εκτέλεση και ερμηνεία έργων του Άγγλου συνθέτη Benjamin Britten.

Έχει μαθητεύσει δίπλα στους Gustav Clarkson (βιολίστα του Eroica Quartet), Phillip Heymann (κορυφαίο βιολίστα στην Όπερα της Ουαλίας), Mattias Maurer (διακεκριμένο σολίστα, μαέστρο, κορυφαίο βιολίστα στη Royal Concertgebouw Orchestra), και Paul Silverthorne (διακεκριμένο σολίστα, κορυφαίο βιολίστα στη London Symphony Orchestra).

Σήμερα ο κύριος Μανιάς είναι Α ́ κορυφαίος βιολίστας στη Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών, A ́ κορυφαίος βιολίστας και μέλος της καλλιτεχνικής επιτροπής στην Academica Ορχήστρα Αθηνών, και μέλος της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ. Έχει επίσης συμμετάσχει ως κορυφαίος βιολίστας στις εμφανίσεις της Camerata Europaea στην Ελλάδα, καθώς και ως κορυφαίος βιολίστας στην Φιλαρμονική Αθηνών στην πρώτη εμφάνισή της στο Carnegie Hall, Νέας Υόρκης. Είναι επίσης μέλος του γνωστού κουαρτέτου, L’Anima.

Ως σολίστας, έχει εμφανιστεί με τη Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών το 2017 και 2023, με την Academica Ορχήστρα Αθηνών το 2016 και 2019, και με τη Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ το 2023. Επίσης ως σολίστας εχει παρουσιαστεί στο Τρίτο Πρόγραμμα και στην Ελληνική Τηλεόραση στο πλαίσιο του τριετούς καλλιτεχνικού Ευρωπαϊκού προγράμματος το 2019. Τον Οκτώβριο του 2024 ο κύριος Μανιάς εκτέλεσε ως σολίστας το Κοντσέρτο για Βιόλα και Ορχήστρα του Δημήτρη Δραγατάκη, συνοδευόμενος από την Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Για την άρτια εκτέλεση αυτή του απονεμήθηκε το βραβείο “Γιώργου Λεωτσάκου” από το Μουσικό Σωματείο Gina Bachauer.

Ο κύριος Μανιάς είναι καθηγητής στο Ωδείο Αθηνών, καθώς και στον Πειραϊκό Σύνδεσμο. Έχει στην κατοχή του μια βιόλα δια χειρός Marco Osio, από την Κρεμόνα, Ιταλία. Κατέχει επίσης δύο βιόλες κατασκευασμένες δια χειρός Δημητρίου Κακού (μοντέλο Amati La Stauffer και μοντέλο G. B. Guadagnini 1785), καθώς και δύο δοξάρια του ίδιου κατασκευαστή.

Κωνσταντίνος Λούστας

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1993 από γονείς μουσικούς. Ξεκίνησε σπουδές βιολιού σε ηλικία 4 ετών με τον διακεκριμένο παιδαγωγό Βλαντισλάβ Χαλάψη. Το 2002 πήρε το δεύτερο βραβείο – και ειδική διάκριση - στο Διεθνή Διαγωνισμό Βιολιού Κλασική Μουσική Παράδοση (κατηγορία μέχρι 12 ετών), που πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα. Από το 2004 είναι μέλος της Camerata BIOS (υπό τη διεύθυνση του Αλέξανδρου Χαλάψη), σύνολο με πλούσια δραστηριότητα στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Το 2004 απέσπασε δύο βραβεία στο πλαίσιο του «9ου Φεστιβάλ Robert Canetti», που πραγματοποιήθηκε στην Κρεμόνα της Ιταλίας: τρίτο βραβείο στο Διεθνή Διαγωνισμό Βιολιού (κατηγορία 11-16 ετών), καθώς και πρώτο βραβείο στο Διαγωνισμό Ερμηνείας Σύγχρονου Έργου. Έχει λάβει μέρος σε πολλά σεμινάρια βιολιού με διακεκριμένους ξένους παιδαγωγούς (Έντουαρντ Γκρατς, Σεργκέι Κράφτσενκο κ.ά.). Είναι υπότροφος του Ωδείου Πρωτοπορία, καθώς και υπότροφος του Διεθνούς Ιδρύματος Βλαντίμιρ Σπιβακόφ. Το 2005 πήρε το πρώτο βραβείο, στην κατηγορία του, στον «5ο Διεθνή Διαγωνισμό Βιολιού-Βιολοντσέλου Γκλαζούνωφ», που πραγματοποιήθηκε στο Φρεν (Παρίσι). Το 2006 απέσπασε δεύτερο βραβείο στο πλαίσιο του «11ου Φεστιβάλ Robert Canetti», που πραγματοποιήθηκε στο Moulin d’Ande της Γαλλίας. Το 2007,  στο πλαίσιο του «12ου Φεστιβάλ Robert Canetti» (Antalya της Τουρκίας), συνέπραξε ως σολίστ με την Ορχήστρα Δωματίου του Καζακιστάν, υπό τη διεύθυνση του Canetti, ερμηνεύοντας την Campanella του Paganini. Παράλληλα πήρε υποτροφία από το Διεθνές Ίδρυμα Canetti. Toν Σεπτέμβριο του 2007 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Μουσική Νεότητα του Πλανήτη που πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα πήρε δεύτερο βραβείο στο Διαγωνισμό Βιολιού και πρώτο βραβείο ως μέλος της Camerata BIOS στο Διαγωνισμό Συνόλων. Τον Μάιο του 2007 , 2008 και του 2009  προσκλήθηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Vladimir Spivakov. Το Νοέμβριο του 2008 έδωσε συναυλίες στο Ισραήλ μετά από πρόσκληση  του Ιδρύματος Canetti και του Ιδρύματος Vengerov. Το Καλοκαίρι του 2008 και του 2009 απέσπασε πρώτο βραβείο στα Διεθνή Μουσικά Φεστιβάλ που έγιναν στην Λέσβο και στην Ρόδο. αντίστοιχα. Τον Απρίλιο του 2010 απέσπασε το πρώτο βραβείο στον  IV Gavrilin Competition που πραγματοποιήθηκε στη Vologda της Ρωσίας. Το 2010 πήρε δίπλωμα βιολιού ( Άριστα Παμψηφεί, Πρώτο Βραβείο & Χρυσό Μετάλλιο). Από το 2011 έως το 2012 ήταν εξάρχων της Ορχήστρας Νέων του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, υπό τη διεύθυνση του Δημήτρη Σέμση.

Την περίοδο  2011 - 2017 ήταν μέλος της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών και από το 2016 είναι μόνιμο μέλος της συμφωνικής ορχήστρας Φιλαρμόνια Αθηνών υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Βύρωνος Φιδετζή. Έχει συμμετάσχει ως εξάρχων στα μιούζικαλ Οι Καμπάνες του Edelweiss (2015), Βιολιστής στη Στέγη (2015) και La La Land in Concert (2017). Έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες συναυλίες και έχει εμφανιστεί στο ραδιόφωνο (τρίτο πρόγραμμα) και την τηλεόραση.

Επίσημος Χορηγός Αερομεταφορών: AEGEAN Airlines
Επίσημος Χορηγός Φιλοξενίας: Economou Hotels | Καραταράκης Hotel & Restaurants | ASTORIA CAPSIS HOTEL
Επίσημος Χορηγός Οδικών Μεταφορών: Union Coach Services
Επίσημος Χορηγός Ακτοπλοϊκών Μεταφορών: Minoan Lines
Επίσημος Χορηγός Εκπαίδευσης: ΣΑΕΚ ΑΚΜΗ
Διακεκριμένος Χορηγός: COCA COLA 3E | ΣΥΦΑΚ Συνεταιρισμός Φαρμακοποιών Αιγαίου και Κρήτης | Πλαστικά Κρήτης Α.Ε| Χαλκιαδάκης Α.Ε. | Παγκρήτιο Εκπαιδευτήριο
Επίσημος Χορηγός  Πιστοποιήσεων: TUV AUSTRIA
Χορηγός ασφάλειας και υγείας: ERGOPROLIPSIS
Υποστηρικτές: Hotel Olympic, Aquila Atlantis Hotel, ΑΚΕΚ Α.Ε, Motor oil, Marin Hotel, MHXANOTEXNIKH 
Χορηγοί Επικοινωνίας: ΕΡΤ 3 | ΕΡΤ Ηράκλειο | ΕΡΤ Χανιά